Choroby zawodowe, czyli schorzenia wywołane specyficznymi warunkami pracy lub sposobem jej wykonania, uznawane na podstawie odpowiednich przepisów, to problem dotykający zarówno pracowników fizycznych, jak i biurowych. Ich skutki mogą być poważne i długotrwałe, dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jak im zapobiegać oraz jak wspierać osoby, które już na nie cierpią. Z niniejszego artykułu dowiesz się, na jakie choroby zawodowe mogą być narażeni Twoi pracownicy i jak możesz zapobiegać chorobom w swojej firmie. 

 

Typowe choroby zawodowe na stanowiskach pracy fizycznej i biurowej 

Chociaż na choroby zawodowe narażeni mogą być wszyscy pracownicy, to różnią się one znacząco w zależności od typu wykonywanej pracy. Zupełnie inne choroby z rejestru chorób zawodowych będą ich dotykać i, co za tym idzie, wymagać będzie to innego podejścia do prewencji. Z czym najczęściej mierzą się pracownicy i na co szczególnie powinien uważać pracodawca? 

Na jakie choroby zawodowe mogą być narażeni pracownicy wykonujący pracę fizyczną? 

Pracownicy fizyczni są narażeni na różnorodne czynniki ryzyka, które mogą prowadzić do chorób zawodowych. Należą do nich: 

  • Urazy i przeciążenia mięśniowo-szkieletowe – Długotrwałe wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej, podnoszenie ciężkich przedmiotów czy powtarzalne ruchy mogą prowadzić do chronicznych bólów kręgosłupa, zapaleń ścięgien, urazów mięśni oraz innych dolegliwości układu ruchu. 
  • Choroby skóry – Kontakt z chemikaliami, smarami i olejami może wywoływać alergie skórne oraz różnego rodzaju dermatopatie (przewlekłe choroby skórne). 
  • Choroby układu oddechowego – Wdychanie pyłów lub oparów chemicznych może prowadzić do poważnych schorzeń płuc, takich jak astma zawodowa, pylica czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). 
  • Choroby układu sercowo-naczyniowego – Praca fizyczna może być również powiązana z zwiększonym ryzykiem chorób serca i układu krążenia, szczególnie w przypadku prac wymagających ciągłego wysiłku fizycznego i przenoszenia dużych obciążeń. 
  • Uszkodzenia słuchu – Pracownicy fizyczni często pracują w otoczeniach głośnych, co naraża ich na uszkodzenia słuchu i problemy związane z hałasem. 

  

Dolegliwości pracowników biurowych – na jakie choroby zawodowe są narażeni? 

Chociaż praca biurowa może wydawać się mniej ryzykowna, również niesie ze sobą pewne zagrożenia zdrowotne, takie jak: 

  • Problemy z kręgosłupem – Siedzący tryb pracy, zwłaszcza na źle dopasowanym krześle, może powodować bóle pleców i szyi oraz prowadzić do poważnych i przewlekłych schorzeń kręgosłupa takich jak dyskopatia czy zwyrodnienia 
  • Schorzenia oczu – Długotrwałe wpatrywanie się w ekran komputera może prowadzić do zmęczenia oczu, znane jako syndrom widzenia komputerowego. Objawia się to suchymi oczami, bólem oczu, zamazanym widzeniem i bólami głowy. 
  • Zaburzenia krążenia – Długotrwałe siedzenie w jednej pozycji, zwłaszcza bez regularnych przerw, może prowadzić do problemów z krążeniem. Może to objawiać się obrzękami, żylakami czy nawet zakrzepicą żył głębokich. 
  • Stres i wypalenie zawodowe – Nadmierne obciążenie psychiczne, presja czasu i duże wymagania mogą prowadzić do pojawienia się chronicznego stresu, a w konsekwencji do wypalenia zawodowego, depresji oraz innych problemów psychicznych. 

  

Ocena ryzyka zawodowego a warunki narażenia na choroby zawodowe 

Jak ocenić, co konkretnie zagraża pracownikom, by uniknąć wystąpienia chorób zawodowych? Ocena ryzyka zawodowego, będąca obowiązkiem pracodawcy jest procesem, który ma na celu identyfikację, ocenę i zarządzanie potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi i bezpieczeństwa związanymi z wykonywaną pracą. W jaki sposób choroby zawodowe są uwzględniane w ocenie ryzyka? 

  • Identyfikacja zagrożeń – Pierwszym krokiem jest identyfikacja czynników ryzyka, które mogą prowadzić do powstania chorób zawodowych. Na przykład, jeśli pracownicy są narażeni na ekspozycję na substancje chemiczne, pyły, hałas, czy wymagają wykonywania ciężkiej pracy fizycznej, istnieje ryzyko wystąpienia chorób takich jak astma, pylica, urazy mięśniowo-szkieletowe itp. 
  • Ocena ryzyka – Następnie dokonuje się oceny stopnia ryzyka związanego z wystąpieniem tych chorób. Ocena ta może opierać się na kilku czynnikach, takich jak czas i poziom ekspozycji, właściwości chemiczne substancji, intensywność hałasu, ergonomia stanowiska pracy itp. 
  • Zarządzanie ryzykiem – Po dokonaniu oceny ryzyka, pracodawca powinien podjąć odpowiednie działania w celu zarządzania tym ryzykiem, decyzję w sprawie tego, jak zapobiegać ryzyku. Może to obejmować wprowadzenie środków ochrony osobistej, zmiany procesów pracy, zastosowanie środków technicznych (np. odsysanie pyłów, izolacja hałasu), edukację pracowników oraz monitorowanie ich zdrowia. 

  

Obowiązki pracodawcy w zakresie dokumentacji 

Ważne jest również prowadzenie odpowiedniej dokumentacji dotyczącej przeprowadzonych ocen ryzyka oraz podejmowanych działań dotyczących zapobiegania chorobom zawodowym. W przypadku wystąpienia chorób zawodowych lub wypadków, należy również raportować te zdarzenia i przeprowadzać analizy przyczynowe w celu zapobiegania ich ponownemu wystąpieniu. 

 

Jak zapobiegać chorobom zawodowym u pracowników? 

Zdecydowanie lepszym i bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest zapobieganie chorobom zawodowym, niż radzenie sobie z ich skutkami. Mamy dzięki temu szansę np. uniknąć wystąpienia zwolnień lekarskich czy rotacji w organizacji. W jaki sposób można zminimalizować ryzyko powstania chorób zawodowych? 

  • Ergonomia – Właściwe przygotowanie stanowiska pracy, zarówno w biurze, jak i na hali produkcyjnej, może znacznie zmniejszyć ryzyko urazów. Warto zainwestować w ergonomiczne meble oraz specjalistyczny sprzęt, taki jaki np. egzoszkielet do pomocy podczas wykonywania ciężkiej pracy fizycznej. 
  • Przerwy i ćwiczenia – Regularne przerwy w pracy, krótkie ćwiczenia rozciągające i zmiana pozycji ciała pomagają w zapobieganiu problemom mięśniowo-szkieletowym. 
  • Ochrona indywidualna – W pracy fizycznej niezwykle ważne jest korzystanie z odpowiednich środków ochrony osobistej, takich jak rękawice, maski, kaski czy odzież ochronna. 
  • Zarządzanie stresem – Szkolenia z zakresu wellbeingu, zarządzania stresem, wsparcie psychologiczne oraz dbałość o dobrą atmosferę w pracy mogą pomóc w zapobieganiu problemom psychicznym. 
  • Profilaktyczna opieka zdrowotna – zapewnienie opieki medycznej oraz regularnych badań profilaktycznych, dostosowanych do zagrożeń w konkretnej pracy pozwoli szybciej wykryć problemy zdrowotne i w porę im zapobiegać. 

  

NMS Choroby zawodowe - jak ograniczyć ryzyko?

Jak postępować w przypadku choroby zawodowej pracownika – niezbędne wsparcie 

Należy pamiętać, że osoby, u których rozpoznano chorobę zawodową, potrzebują wsparcia na wielu poziomach, takich jak: 

  • Opieka medyczna – Dostęp do specjalistycznej opieki medycznej, fizjoterapii oraz regularnych badań kontrolnych jest bardzo istotny. 
  • Wsparcie psychologiczne – Przewlekła choroba zawodowa może być źródłem dużego stresu i lęku. Profesjonalna pomoc psychologiczna jest niezwykle ważna. 
  • Adaptacja stanowiska pracy – Czasami konieczna jest zmiana charakteru pracy lub dostosowanie stanowiska do nowych potrzeb chorego pracownika. 
  • Prawo do odszkodowania – Pracownicy mają prawo do odszkodowania oraz innych świadczeń, jeśli choroba zawodowa jest wynikiem warunków pracy. 

 

Choroby zawodowe stanowią istotny problem zdrowotny zarówno w pracy fizycznej, jak i biurowej. Prewencja chorób zawodowych wymaga jednakże zaangażowania zarówno pracodawców, jak i pracowników. Wdrażanie odpowiednich środków prewencyjnych nie tylko zwiększa bezpieczeństwo w miejscu pracy, ale również przyczynia się do poprawy ogólnego zdrowia pracowników i redukcji kosztów związanych z absencją chorobową. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie powyższych działań, które pomogą Ci zapobiegać chorobom zawodowym, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci dobrać odpowiednie aktywności, usługi lub szkolenia, dzięki którym zminimalizujesz ryzyko chorób w swoim zespole i zadbasz o jego zdrowie.